Yoga Din midir?

Merhaba.
Bu konu ile ilgili bir kac gorus vermek istedigimi daha once de soylemistim ama bir turlu firsat bulup da bilgisayarin basina oturamadim.

Yoga bir din midir sorusunun cevabini daha onceleri de paylasmistik:

Once din olarak algiladigimiz seyin ne oldugunu dusunmemiz gerekir: Din dendiginde bir kac olmazsa olmaz nokta vardir, bunlari yazalim:

(1) Tapilacak bir Tanri
(2) Tanri'nin sozunu telafuz eden bir peygamber
(3) Din Kitabi / Kitaplari
(4) Ayni dinin yandaslarinin oluşturdugu cemaat

peki yoga nedir? Yoga tanimimizi hatirlarsanaiz "uyum" olarak nitelemistik, kisinin kendisi ile olan uyumu, daha sonra cevresiyle ve nihayet evrenle olan uyumu. Iste bu uyumun da "birlik" oldugunu soylemistik. Peki bizim yaptigimiz "yoga" adi altindaki uygulamalar nedir? Bizi bu "birlik" hissiyatina goturecek araçlar sadece....

simdi gelin, tek tek yukarida saydigimiz maddeleri yoga acisindan degerlendirelim:

(1) Tapilacak bir Tanri:
yoga sizin tapacaginiz Tanri'nizin kim olduguna, onu hangi isimle cagirdiginiza, vs karismaz. Gercek bir yoga hocasi (bu kisiyi guru olarak adlandirabiliriz) sizi dogmatik olarak bir inanç içine surukleme pesinde degildir. Çünkü yoga, "kişinin kendi kendine keşfetmesine" olanak sağlayan bir sistemdir. Bunu da sizin bulunduğunuz noktadan başlayarak yapar, değişim içsel olarak gerçekleşir, kişi kendini ve çevresini yeni bir gözle görmeye başlar. Dünyaya bakış açısı değişir ve olayları farklı yorumlamaya başlar. İşte bu farklı yorumlama, yoga'nın kendisidir. Burada Tanrı'nın isimleri, şu veya bu dinde söylenilen isimler önemini kaybeder ve tüm dinlerin evrenselliğini kişi idrak eder. Bu noktya ulaşmış kişi için artık "yeni bir din yaratmayı" bir yana bırakalım, mevcut dinleri de tek ve aynı gözle görmeye başlar ve böylece "evrensel olarak kardeş" olduğumuzun şuuruna varır. böylece, mevcut dinler arası olan tüm tartışmalar, "benim dinim, senin dininden ..." ile başlayan cümleler, anlamını yitirir ve kişi huzura varır. Bu kişi, artık huzurlu bir kişidir, bir yogidir.

Peki o halde şunu sorabilirsiniz; madem oyle, bazen goruyoruz, hindistandan hocalar geliyor ve ritueller yapiyorlar/ mantralar okuyorlar, ya da Hint Tanrilarinin isimlerini telafuz ediyorlar... Sadece bu bile yoganin bir "hint dini" oldugunu gostermez mi...
Bunun en temel sebebi, yoganin esnekligidir, yani hangi dine mensup olursaniz olun, yogayi hayatiniza adapte edebilirsiniz, buna gore bir musluman olup da yoga yapmak ya da bir hindu olup da yoga yapmak mumkundur. Elbette Hindistan'dan gelen gurularin 99%u hindu oldugu icin, kendi dinlerine ait adet ve gorenekleri berabeinde tasiyacaklardir ancak bunlarin hangilerinin saf ve temiz yoga bilgisi oldugunu hangisinin ise sadece "kultur" ile bugunlere tasindiginin ayiklamasini yapmak kisinin kendisine kalacaktir. Nasil ki sadece Hindu oldugu icin bir kisinin yoga hakkinda soyledigi herseyin bir çöp olduğunu söylemek uç bir noktaysa, sadece Hindistan'dan geldiği için bu kişinin söylediği herşeyin de "yoga kavramı içinde değerlendirilmesi gerektiğini düşünmek" bir diğer uç noktadır.

(2) Tanrı'nın sözünü telafuz eden bir peygamber:
Her dinde bir veya bir kaç peygamber vardır ve Tanrı'nın değişmez ve kati dogruluktaki sozunu insanligin hizmetine tasir. Ancak temel yoga kitaplarina baktigimiz zaman, bunlarin bir hoca-ogrenci arasinda gecen sohbetler oldugunu gorursunuz. Hoca her ne kadar "samadhi"ye (nirvanaya/içsel farkındalığa vs) ermiş evrensel varlik olsa da, kendini Tanri'nin elçisi olarak tanimlamaz, kendini Tanri olarak ilan ettigi yerlerde de, bu ifade Hallaci Mansur'un "Enel Hak" demesinden farkli degildir. Yani Hallaci Mansur bu sozu soyledi diye, Hallaci Mansur'u Tanri olarak tanimlamazsiniz. Bu sadece kisinin ulastigi ve hissettigi maneviyatin derinligini gosteren bir ifadedir.

(3) Din Kitabi / kitaplari
Elbette her dinin bir kitabi vardir, ancak yoga'da "fikir alinan" kitaplar vardir.
Tum Upanişadlar bir gurunun öğrencisine aktardığı bilgilerdir, ve sadece bu bilgilerin kişisel olarak uygulanmasıyla, kişi "yoga"da ilerleme kaydeder, yoksa sadece upanişadların varlığını kabul etmek, gurulara saygı göstermek vs yeterli değildir. Büyük yogilere baktığınız zaman hayatlarını yoganın öyle veya böyle bir uygulamasına adamış kişilerdir... Uygulama yapmamak, bunun yerine baskalarinin ne yapmasi gerektigi konusunda konusmak kiside sadece "ego"nun yukselmesine neden olur. Bhagavat gita da Upanişad'lardan biridir ve Krişna, kendini farkli kimliklerle Arjuna'ya gösterir; önce arabaci olarak, sonra arkadas olarak, ilerleyen bolumlerde guru olarak ve nihayet evrenin sirlarina vakif, yuce/yuksek seviyeli bir varlik olarak.... Bhagavat gita'yi bir din kitabi haline getirebilirsiniz - bakacak olursaniz, Bhagavat gita, Hindu dinine mensup olanlar icin bir din kitabidir (eskiden beri grubu taki pedenler bilirler benzer bir tartisma gecen yillarda bu grupta da yasanmisti).
Ancak her zaman dedigim gibi, yoga yapan kişiler için, Bhagavat gita, Krişna'nın verdiği yoga ile ilgili tavsiyeleri içeren bir kitap olarak değerlendirilebilir. Bu durumda, Krisnaya tapmak ve sozunu dogru kabul etmek yerine, Krisnanin ne demeye calistigini anlamaya calismak kisi için yeterli olacaktir. Bunu yapmak, kisiyi mevcut dininden ayirmaz, yoga da ilerlemesine de engel olmaz.

(4) Ayni dinin yandaslarinin olusturdugu cemaat
Yoga kitlesen bir hareket değildir, ic bir zaman da olmamistir. Yoga bireysel olarak yapilir. Ornegin, tum buyuk yoga uygulayicilarina baktigimzda, yalniz yasamayi tercih etmislerdir, tefekkure dalmislar, meditasyona gecmisler ve kendilerini kesfetmislerdir. Bir grup kurmak, yoga koyleri oluşturmak ya da klan hayatları yasamak daha sonraki kisilerin uygulamalaridir. Elbette yoga yapan kisilerle bir arada olmak, kişiye ne yptigini hatirlatmasi ve bu yolda yurumeye devam etmesini cesaretlendirmesi acisindan iyi bir seydir, ama bir cemmat anlayisi yogada yoktur.

Bir kez daha, vivekananda yoga universitesi baskani Nagendra'nin yaptigi bir tespiti tekrarlamak istiyorum: kendisi soyle der: yoga eger bir din olsaydi, diger dinlere mensup olanlar yogayi uyguladiklarinda, ayni sonucu alamazlardi, halbuki biz yaptigimiz tum calismalarda ve bu calismalarla ilgili bilimsel arastirmalarda goruyoruz ki, yoga hic bir din,dil, irk, kultur ayrimina bakmadan hangi kisi tarafindan uygulanrsa uygulansin ayni sonucu verir. Bu nedenle de yoga bir bilimdir, din degildir.

Selamlar, sevgiler,
Anu.